TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI

Türk vatandaşlığını kazanma yolları

Türk vatandaşlığı 2 yolla kazanılır.

1.       Doğumla kazanılan vatandaşlık

2.       Sonradan kazanılan vatandaşlık

DOĞUMLA KAZANILAN VATANDAŞLIK

Doğumla kazanılan Türk vatandaşlığı iki yolla elde edilir.

1.       Soy bağı yoluyla kendiliğinden kazanılır.

2.       Doğum yeri esasına göre kendiliğinden kazanılır.

1) Soy bağı esasına göre kendiliğinden kazanılan vatandaşlık

 Şu durumlardan en az birinin varlığı gerekir:

(1) Çocuk doğduğunda, ana veya babadan en az birinin Türk vatandaşı olması gerekir.

(2) Çocuk doğduğunda, babası Türk vatandaşı ama anası yabancı ise, çocuğun babaya soy bağı ile bağlı olduğu ispat edilmelidir. Diğer bir ifade ile bu çocuğun bu babadan olduğu ispatlanmalıdır. (5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümlerine göre)

Bu iki durumun varlığı incelenirken; doğan çocuğun evlilik birliği içinde doğup doğmadığı ya da doğumun Türkiye’de olup olmadığı konusu hiç önemli değildir.

On sekiz yaşını tamamladıktan sonra doğuma ilişkin yurt dışından yapılan bildirimlerde başvuru

Soy bağına bağlı vatandaşlık başvurusu eğer çocuk on sekiz yaşını doldurduktan sonra yapılıyorsa, yukarıdaki iki ana şartı taşıyıp taşımadığı bakanlıkça tespit edilir ve Türk vatandaşlığı verilir.

 İstenen belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Türk vatandaşı ana veya babaya ait nüfus kayıt örneği (Mernis sisteminden).
• Türk vatandaşı ana veya babadan birinin ya da her ikisinin aynı zamanda yabancı bir devlet vatandaşı olması halinde kimliğini ispata yarayacak belge.
• Talepte bulunan kişinin aynı zamanda yabancı bir devlet vatandaşı olması halinde kimliğini ispata yarayacak belge.
• Medeni hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanmayı kanıtlayan belge, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
• Kişinin ana ve babasından, bunlardan birisinin ya da her ikisinin ölmüş olması halinde ise; varsa  kardeşlerinden, kardeşleri yoksa üçüncü derece yakınlarından, müracaat makamlarınca alınacak ve yakınlık derecelerini belirten ifade tutanağı.
• Doğum belgesi.
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı.

Bakanlıkça yapılan inceleme olumlu ise, yabancı şahıs doğumundan itibaren Türk vatandaşlığı kazanmış olur. Olumsuz ise başvuru reddedilir.

2) Doğum yeri esasına göre vatandaşlığın kazanılması

 Şu durumlardan en az birinin varlığı gerekir:

 Türkiye’de doğmak şartıyla;

1) Ana ve babasının belli olmaması

2) Yabancının vatansız (Haymatlos) olması 

3) Yabancının kendi millî kanunlarına göre, ana ve babadan dolayı vatandaşlık kazanamaması

Yukarıdaki üç maddeden bağımsız olarak; Türkiye’de bulunmuş çocuk, doğumundan itibaren Türk vatandaşlığı kazanır. (29/9/2006 tarihli ve 2006/11081 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 32 nci maddesine göre )

 İstenen belgeler 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Çocuğun Türkiye’de doğduğunu ispatlayan doğum belgesi.
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı.
• Çocuğun ana ve babadan dolayı hiçbir devletin vatandaşlığını kazanamadığını ispatlayan belge.
• Ana ve babanın vatansız olması halinde temini mümkün ise bu durumu ispatlayan belge.

 Bakanlıkça yapılan inceleme olumlu ise, yabancı şahıs doğumundan itibaren Türk vatandaşlığı kazanmış olur. Olumsuz ise başvuru reddedilir.

SONRADAN KAZANILAN VATANDAŞLIK

 Sonradan kazanılan Türk vatandaşlığı üç yolla elde edilir.

1) Yetkili makam kararı

2) Evlat edinilme

3) Seçme hakkının kullanılması

1) Yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kazanılması

 Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığı dört yolla kazanılır.

1) Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması.

2) Türk vatandaşlığının istisnai olarak kazanılması.

3) Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması.

4) Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması.

1) Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması

 Şu durumların varlığı gerekir:

1) Kendi millî kanununa, vatansız ise 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak.

2) Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olmak.

3) Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini ispat etmek için; aşağıdaki şartlardan bir ya da bir kaçını, ikna edici olmak için gerçekleştirmek: 

• Türkiye’de taşınmaz mal edinmek.
• Türkiye’de iş kurmak.
• Türkiye’de yatırım yapmak.
• Türkiye’ye ticaret ve iş merkezini nakletmek.
• Türkiye’de çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak.
• Türk vatandaşı ile evlenmek.
• Türk vatandaşlığı için ailece müracaat etmek.
• Daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olmak.
• Eğitimini Türkiye’de tamamlamış olmak. 

4) Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak.

5) Toplum açısından sorumluluk duygusu sahibi ve iyi ahlaklı, güvenilir olmak. Kötü alışkanlığı bulunmamak.

6) Yeterli düzeyde Türkçe konuşabilmek.

7) Türkiye’de kendisini, ailesini ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişileri geçindirecek bir mesleğe ve yeterli gelire sahip olmak.

8) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak.

9) Eğer gerekirse; Bakanlık başvuru yapan kişinin kendi vatandaşlığından çıkmasını da isteyebilir.

Aşağıda durumu belirtilenlerin dosyası, başvurunun yapıldığı ikamet yerindeki valiliklerce reddedilir.  

• Yasal ikamet izni olmaksızın veya yasal olmakla birlikte Türkiye’de yerleşme niyetini göstermeyen
• Sığınma veya iltica başvuru sahibi olan
• Sığınmacı durumunda Türkiye’de yaşayan
• Öğrenim amaçlı ikamet eden
• Turistik amaçlı ikamet eden
• Öğrenim gören çocuğuna refakat amaçlı ikamet eden
• Tedavi amaçlı ikamet eden
• Herhangi bir suçtan dolayı yargılaması devam eden veya hükümlü ya da tutuklu olan kişiler

Dosyası tam ve uygun olanların yukarıdaki şartlara göre il emniyet müdürlüğünce soruşturması yapılır. Soruşturması tamamlanan yabancının dosyası valiliğe iade edilir.  Valilik de dosyayı komisyona gönderir.

 Başvuru sahibinin, yukarıdaki şartların tamamını taşıyıp taşımadığı, komisyon tarafından hem dosya üstünde incelenir, hem de karşılıklı mülakat (yüz yüze görüşme) yapılarak tespit edilir. Başvuranın soy durumu da bu mülakatta incelenerek, Türk soylu olup olmadığına da bakılır. Sağır ve dilsizlerin mülakatı kendi işaret dillerinde tercüman aracılığı ile veya okur-yazar iseler yazarak yapılır. Komisyonun olumlu kararı üzerine dosya Bakanlığa, eğer olumsuz ise valiliğe gönderilir.

 İstenen Belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Pasaport veya benzeri belge.
• Doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi bir belge. Evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
• Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanmayı kanıtlayan belge, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
• Türk vatandaşı birinci veya ikinci derece yakınları varsa bu kişilere ait müracaat makamlarınca Mernis sisteminden alınan nüfus kayıt örneği.
• Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş olan sağlık raporu.
• Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağladığına ilişkin gelirini veya mesleğini ispatlayan çalışma izni, vergi levhası, taahhütname veya benzeri belge.
• Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz olarak beş yıl ikamet ettiğine dair il emniyet müdürlüğünden alınacak yurda giriş ve çıkış tarihlerini gösteren belge.
• Başvuru tarihinden ileriye doğru vatandaşlık işlemlerinin sonuçlandırılmasına yetecek süreli ikamet tezkeresi.
• Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyorsa onaylı bir örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

2) Türk vatandaşlığının istisnai olarak kazanılması

 Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler. (5901 sayılı kanun 12. madde) 

• Türkiye'ye sanayi tesisleri getirenler
• Bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklif verilenler
• Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler
• Göçmen olarak kabul edilen kişiler

 İstenen Belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Pasaport veya benzeri belge.
• Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanma belgesi, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
• Doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge ve evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
• Türk vatandaşı birinci veya ikinci derece yakınları varsa bu kişilere ait müracaat makamlarınca Mernis sisteminden alınan nüfus kayıt örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

 Tamamlanan dosya karar alınmak üzere Bakanlığa gönderilir. Bazen ise dosya zaten doğrudan Bakanlıkça tamamlanır.

Göçmen işlemleri

 5543 sayılı İskân Kanununa göre göçmen olarak kabul edilen kişilerin vatandaşlık dosyası il bayındırlık ve iskân müdürlüğünce düzenlenir ve Bakanlığa gönderilir. Bakanlık inceler ve olumlu ise Bakanlar Kuruluna teklif eder. Bakanlar Kurulu uygun gördüğünü kabul eder.

 Göçmen olarak Türk vatandaşlığını kazanamayan yabancı eş ve çocuklar için aşağıdaki hükümler uygulanır: (5901 sayılı kanuna dayanak 11/2/2010 tarihli  2010/139 nolu yönetmeliğin 37. maddesi gereği)

(1) Türk vatandaşlığının sonradan kazanılması, eşin vatandaşlığına tesir etmez.

(2) Türk vatandaşlığını birlikte kazanan ana ve babanın çocukları ana ve babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

(3) Evlilik birliği içinde ana veya babadan birinin Türk vatandaşlığını kazanması durumunda, Türk vatandaşı olmayan eşin muvafakat etmesi halinde çocuk, ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

(4) Türk vatandaşlığını kazanan ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte velayeti kendisinde bulunan çocuğu, Türk vatandaşı olmayan eşin muvafakat etmesi halinde ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

(5) Muvafakat (izin) verilmemesi halinde ana veya babanın yerleşim yerinin bulunduğu ülkedeki hâkim kararına göre işlem yapılır.

(6) Ana veya babadan birinin ölmüş olması halinde çocuk, Türk vatandaşlığını kazanan ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

(7) Türk vatandaşlığını kazanan ananın evlilik birliği dışında doğan çocuğu anaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

(8) Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuran ana veya babanın çocuklarının ana veya baba ile birlikte işlem görmesi esastır. Ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte kendileri ile birlikte işlem görmeyen çocukları ergin olduktan sonra Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvurdukları takdirde haklarında aşağıdaki hükümler uygulanır. (5901 sayılı kanuna dayanak 11/2/2010 tarihli  2010/139 nolu yönetmeliğin 15. maddesi gereği)

Şu durumların hepsinin birden varlığı gerekir:

1) Kendi millî kanununa, vatansız ise 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak.

2) Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olmak.

3) Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini ispat etmek için; aşağıdaki şartlardan bir ya da bir kaçını, ikna edici olmak için gerçekleştirmek: 

   •             Türkiye’de taşınmaz mal edinmek.

   •             Türkiye’de iş kurmak.

   •             Türkiye’de yatırım yapmak.

   •             Türkiye’ye ticaret ve iş merkezini nakletmek.

   •             Türkiye’de çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak.

   •             Türk vatandaşı ile evlenmek.

   •             Türk vatandaşlığı için ailece müracaat etmek.

   •             Daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş yada çocuk sahibi olmak.

   •             Eğitimini Türkiye’de tamamlamış olmak.

4) Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak.

5) Toplum açısından sorumluluk duygusu sahibi ve iyi ahlaklı, güvenilir olmak. Kötü alışkanlığı  bulunmamak.

6) Yeterli düzeyde Türkçe konuşabilmek.

7) Türkiye’de kendisini, ailesini ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişileri geçindirecek bir mesleğe ve yeterli gelire sahip olmak.

8) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak.

9) Eğer gerekirse; Bakanlık başvuru yapan kişinin kendi vatandaşlığından çıkmasını da isteyebilir.

3) Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması

 Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması iki türdür.

1) Türkiye’de ikamet etme süresi şartı aranmadan

2) Türkiye’de üç yıllık ikamet etme süresi şartı aranarak

1) Türkiye’de ikamet etme süresi şartı aranmadan Türk vatandaşlığını yeniden kazanmak için; durumları aşağıdaki şartlara uygun kişiler Bakanlık / Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler. (  a ve b maddeleri bakanlık kararı / c maddesi bakanlar kurulu kararı) (5901 sayılı kanun 13. ve 43. Maddeler gereği)

a) Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler.

b) Ana veya babalarına bağlı olarak (-5901 sayılı kanun 27. Madde hükmü gereği- Türk vatandaşlığını kaybeden ana ya da babanın talebinin bulunması ve diğer eşin de muvafakat etmesi halinde çocukları da kendileri ile birlikte Türk vatandaşlığını kaybederler. Muvafakat verilmemesi halinde hakim kararına göre işlem yapılır. Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını birlikte kaybeden ana ve babanın çocukları da Türk vatandaşlığını kaybeder. Vatandaşlığın kaybı, çocukları vatansız kılacak ise bu madde hükümleri uygulanmaz. ) Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar, ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde seçme hakkı kullanmak suretiyle Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler.

c) Yürürlükten kaldırmış olan eski Türk vatandaşlığı yasasının aşağıdaki hükümlerine göre (403 sayılı eski Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin (a), (ç), (d) ve (e) bentleri)  vatandaşlığını kaybedenler; Türkiye’de ikamet süresi şartı aranmadan Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler.

• İzin almadan kendi istekleriyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar,
• Yurt dışında bulunup da; muvazzaf askerlik görevini yapmak veya Türkiye`de savaş ilanı üzerine yurt savunmasına katılmak için yetkili makamlarca yapılan çağrılara üç ay içinde mazeretsiz olarak cevap vermeyenler
• Askerliğe sevk sırasında veya kıtalarına katıldıktan sonra yurt dışına kaçıp da kanuni süre içinde dönmeyenler
• Silahlı Kuvvetler mensupları ile askerlik görevini yapmakta olanlardan görev, izin, hava değişimi veya tedavi için yurt dışında bulunup da süresi bittiği halde mazeretsiz olarak üç ay içinde geri dönmeyenler

2) Türkiye’de üç yıllık ikamet etme süresi şartı aranarak Türk vatandaşlığını yeniden kazanmak için;  durumları aşağıdaki şartlara uygun olan kişiler, Bakanlar Kurulu/ Bakanlık kararıyla vatandaşlığı yeniden kazanabilirler.

Bakanlar Kurulukararıyla Türk vatandaşlığına alınabilecek olanlar (5901 sayılı kanun 29. madde) :

• Yabancı bir devletin, Türkiye'nin menfaatlerine uymayan herhangi bir hizmetinde bulunup da bu görevi bırakmaları kendilerine yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise mülki idare amirleri tarafından bildirilmesine rağmen, üç aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içerisinde kendi istekleri ile bu görevi bırakmayanlar
• Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin her türlü hizmetinde Bakanlar Kurulunun izni olmaksızın kendi istekleriyle çalışmaya devam edenler.
• İzin almaksızın yabancı bir devlet hizmetinde gönüllü olarak askerlik yapanlar.

Bakanlık kararıyla Türk vatandaşlığına alınabilecek olanlar (5901 sayılı kanun 34. madde)  :

 Aşağıda durumları belirtilenlerin ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde Türk vatandaşlığından ayrılmış olanlardan;

• Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle doğumla Türk vatandaşı olanlardan yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya sonradan kazananlar.
• Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle Türk vatandaşı olanlardan doğum yeri esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar.
• Evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığını kazananlar.
• Doğum yeri esasına göre Türk vatandaşı oldukları halde, sonradan yabancı ana veya babasının vatandaşlığını kazananlar.
• Herhangi bir şekilde Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazananlar.

 İstenen Belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği.
• Pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Medenî hal belgesi.
• Kişi Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra varsa medenî halinde meydana gelen değişikliklere ilişkin belge.
• Evli ise eş ve çocuklarının aile bağını gösteren nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
• Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra kişinin kimlik bilgilerinde değişiklik olmuş ise bunu gösteren belge.
• Türkiye’de üç yıllık ikamet etme süresi şartı aranarak Türk vatandaşlığını yeniden kazanacak olanlardan, başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz olarak üç yıl ikamet ettiğine dair il emniyet müdürlüğünden alınan yurda giriş ve çıkış tarihlerini gösteren belge ve başvuru tarihinden ileriye doğru vatandaşlık işlemlerinin sonuçlandırılmasına yetecek süreli ikamet tezkeresi.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

Kayıt dışı kalanlar 

Herhangi bir nedenle Türk vatandaşlığını kaybetmiş ve yapılan yersel yazımda kayıt dışı kalmış, Türk vatandaşlığından çıkma izni almış ana veya babanın çıkma izninden önce doğmuş ve aile kütüğüne tescil edilmemiş çocuklar; Türk vatandaşlığını yeniden kazanmaları halinde; ana ve babalarının eski kütüklerine kaydedilir.

4) Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması

1) Bir Türk vatandaşı ile evlenme doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz.

2) Bir Türk vatandaşı ile en az üç yıldan beri evli olan ve evliliği devam edenler başvurabilir.

3) Herhangi bir suçtan dolayı yargılaması eden, hükümlü ya da tutuklu olanlar başvuramaz.

4) Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü halinde, evliliğin devamı şartı aranmaz.

5) Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancıların mahkeme kararıyla, evlenmenin butlanına (hiç olmamış) karar verilmesi halinde evlenmede iyiniyetli iseler Türk vatandaşlığını muhafaza ederler.

6) Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancının eşi, Türk vatandaşlığını sonradan kazanmış ise; evlilikte geçen sürenin hesaplanmasında, bu eşin Türk vatandaşlığını kazanma tarihi esas alınır.

Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması için yurt içinden ve yurt dışından yapılacak başvurularda izlenecek yol:

 Yurt içinden başvuru:

İl emniyet müdürlüğünden; evliliğin aile birliği içinde olduğu hakkında araştırma yapılır. Soruşturması tamamlanan yabancının dosyası il müdürlüğüne ve oradan da komisyona gönderilir. Evli çiftler  komisyon tarafından önce ayrı ayrı ve sonra da birlikte mülakata tabi tutulmak suretiyle; evliliğin Türk vatandaşlığını kazanmak amacıyla yapılmış bir evlilik olup olmadığı araştırılır. Komisyonun kararı il müdürlüğünce  Bakanlığa gönderilir.

 Yurt dışından başvuru:

Evliliğin aile birliği içinde devam eden bir evlilik olup olmadığının tespiti için, en az muavin konsolos unvanı taşıyan bir diplomat tarafından, eşlerin her ikisi de ayrı ayrı ve birlikte mülakata alınır. Yabancının bulunduğu devletin kanunları izin verdiği takdirde yabancı eşin sabıka kaydı istenir. Evliliğin yabancı devletin resmi makamlarınca da kabul edilip edilmediği araştırılır. Sonuç Bakanlığa gönderilir.

 Evliliğin iptalinde iyi niyetin korunması                               

• Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanan kişi, evliliğinin butlanına (evliliğin hiç olmamış sayılmasına) karar verilmesi halinde Türk vatandaşlığını kaybeder.
• Ancak, evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancı, Bakanlıkça yapılacak inceleme sonucunda evlenmede iyiniyetli olduğunun tespiti durumunda Türk vatandaşlığını muhafaza eder.
• Butlan evlilikten (evliliğin hiç olmamış sayılması) doğan çocuk ise; her durumda  Türk vatandaşlığını korur. 

İstenen Belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Türk vatandaşı eşe ait başvuru makamlarınca Mernis sisteminden alınan nüfus kayıt örneği.
• Pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge.
• Yerleşim yeri Türkiye’de bulunuyor ise en son tarihli ikamet tezkeresi.
• Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyor ise onaylı bir örneği.
• Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

2) Türk vatandaşlığının evlat edinilme yoluyla kazanılması

1) Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ve başvuru tarihinde ergin olmayan (en azından 18 yaşından  küçük olmak gibi şartlar) yabancı, Türk vatandaşlığını kazanabilir.

2) Evlat edinilen kişi, Türk vatandaşlığını kazandıktan sonra evlat edinen ile arasındaki evlatlık ilişkisinin herhangi bir şekilde son bulması halinde, Türk vatandaşlığını korur.

3) Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ve başvuru tarihinde ergin olan (en azından 18 yaşından büyük olmak gibi şartlar) yabancı hakkında ‘’Türk Vatandaşlığının Genel Olarak Kazanılması’’ ile ilgili hükümleri uygulanır. (Lütfen ‘’Türk Vatandaşlığının Genel Olarak Kazanılması’’ ile ilgili hükümleri okumak için tıklayın)

 İstenen Belgeler: 

• Evlat edinenin isteğini belirten form dilekçe.
• Doğum belgesi.
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı.
• Pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Evlat edinen kişiye ait müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

3) Türk vatandaşlığının seçme hakkı ile kazanılması

 Ana veya babasının zorunlulukları veya keyfiyetleri neticesinde Türk vatandaşlığını kaybetmiş olan çocuklar; ergin olmalarından (en azından 18 yaşından büyük olmak gibi şartlar) itibaren üç yıl içinde başvurmaları halinde; ‘’Türk vatandaşlığının seçme hakkı ile kazanılması’’ hükümlerince Türk vatandaşı olabilirler.

 İstenen belgeler:

• İsteği belirten form dilekçe.
• Müracaat makamlarınca Mernis sisteminden alınan ve kişinin kapalı nüfus kaydını gösteren nüfus kayıt örneği.
• Pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge.
• Medenî hal belgesi.
• Kişinin Türk vatandaşlığını kaybettikten sonraki medenî halinde değişiklik varsa bununla ilgili belge.
• Evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge.
• Kişi Türk vatandaşlığını kaybettikten sonra varsa kimlik bilgilerindeki değişikliği gösteren belge.
• Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

Türk vatandaşlığının Sonradan Kazanılmasında eş ve çocukların durumu

1) Türk vatandaşlığının sonradan kazanılması, eşin vatandaşlığına tesir etmez.

2) Türk vatandaşlığını birlikte kazanan ana ve babanın çocukları (ergin değillerse) ana ve babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

3) Evlilik birliği içinde ana veya babadan birinin Türk vatandaşlığını kazanması durumunda, Türk vatandaşı olmayan eşin muvafakat (izin) etmesi halinde çocuk, ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

4) Türk vatandaşlığını kazanan ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte velayeti kendisinde bulunan çocuğu, Türk vatandaşı olmayan eşin muvafakat etmesi (izin vermesi) halinde ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

5) Muvafakat (izin) verilmemesi halinde ana veya babanın sürekli ikametinin bulunduğu ülkedeki hâkim kararına göre işlem yapılır.

6) Ana veya babadan birinin ölmüş olması halinde çocuk, Türk vatandaşlığını kazanan ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

7) Türk vatandaşlığını kazanan ananın evlilik birliği dışında doğan çocuğu anaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanır.

8) Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuran ana veya babanın çocuklarının ana veya baba ile birlikte işlem görmesi esastır. Ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte kendileri ile birlikte işlem görmeyen çocukları ergin olduktan sonra Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvurdukları takdirde haklarında ‘’Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması’’ (kanun 15. madde) hükümleri uygulanır.

İstenen Belgeler: 

Ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığı talebinde bulunanlardan farklı durumlarına göre şu belgeler istenir.

a) Çocuk evlilik birliği içinde dünyaya gelmiş ve ana veya babaya bağlı olarak işlem görecek ise; 

• Doğum belgesi,
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı,
• Ana veya babanın muvafakat belgesi,
• Ana ve babaya ait evlenme belgesi, 

b) Çocuk boşanma ile son bulan evlilikten dünyaya gelmiş ve ana veya babaya bağlı olarak işlem görecek ise; 

• Doğum belgesi,
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı,
• Velayet kararı,
• Diğer eşin muvafakat belgesi, 

c) Çocuk ölüm ile son bulan evlilikten dünyaya gelmiş ve ana veya babaya bağlı olarak işlem görecek ise; 

• Doğum belgesi,
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı,
• Ana ve babaya ait evlenme belgesi,
• Ana veya babaya ait ölüm belgesi, 

ç) Çocuk evlilik birliği dışında dünyaya gelmiş ve anasına bağlı olarak işlem görecek ise; 

• Doğum belgesi,
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı,
• Çocuğun doğduğu tarihte ananın bekâr olduğunu gösteren medenî hal belgesi, 

d) Çocuk evlilik birliği dışında dünyaya gelmiş ve babaya bağlı olarak işlem görecek ise; 

• Doğum belgesi,
• Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı,
• Çocuk ile baba arasında soy bağının kurulduğuna dair belge,
• Ananın muvafakat belgesi,
• Velayet kararı,

• Türk vatandaşlığını yeniden kazanmak isteyen ana veya babaya bağlı olarak işlem gören, aile kütüğünde kayıtlı çocuk için doğum belgesi ve doğum tutanağı istenmez.
• Ana veya babası Türk vatandaşlığını kazanmış çocuğun doğum tutanağına ana adı, baba adı ve soyadı nüfus kaydına göre yazılır. Ana veya baba çocuğa Türkçe ad verebilir. Bu takdirde doğum tutanağına, verilen Türkçe ad yazılır.

Her türlü vatandaşlık başvurusunda belgelerini temin edemeyenlerin durumu:  

• Türk vatandaşlığını kazanma müracaatında bulunan yabancının vatansız olması
• Uyruğunda bulunduğu devlet makamlarından istenen belgeleri bir ya da birkaçını alamaması

halinde; başvuru sahibinin durumu  Bakanlığa bildirilir. Bakanlığın olumlu görüşü varsa; Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunan kişiden, bu belgenin içeriğinde olması gereken bilgi, kişinin beyanına göre yazılı olarak alınır. Yalan beyanın sonradan tespiti durumunda; vatandaşlığa alınma kararı iptal edilir.

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI

 Türk vatandaşlığı iki (2) yolla kaybedilir.

1)Yetkili makam kararıyla

2)Seçme hakkının kullanılmasıyla

1)Yetkili makam kararı ile vatandaşlığın kaybı

Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığı kaybı için şu durumların gerçekleşmesi gerekir:

1) Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkma.

2) Türk vatandaşlığını kaybettirme.

3) Türk vatandaşlığını kazanma kararının iptali.

1)Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkma.

Aşağıdaki şartların hepsinin birden gerçekleşmesi gerekir.

1) Ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak.

2) Yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmak veya kazanacağına ilişkin inandırıcı belirtiler bulunmak.

3) Herhangi bir suç veya askerlik hizmeti nedeniyle aranan kişilerden olmamak.

4) Hakkında herhangi bir mali ve cezai tahdit (sınırlama) bulunmamak.

İstenen belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği.
• Kişi, yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmış ise buna ilişkin belge, henüz kazanmamış ise kazanmak istediği devlet vatandaşlığına kabul edileceğine ilişkin teminat belgesinin onaylanmış örneği.

 Belgelerin toplanmasında dikkat edilecek durumlar: 

• Yabancı bir devlet vatandaşlığının kazanıldığını gösteren belge veya teminat belgesinin dış temsilcilikçe onaylanmış örneğinde veya başvurunun Bakanlığa intikal ettirildiği yazıda; kime ait olduğu, niteliği, geçerlilik süresi, düzenleyen makam gibi belgenin kapsadığı bilgilerin belirtilmesi halinde ayrıca tercüme aranmaz.
• Ana veya babaya bağlı olarak işlem görecek çocuğun, ana veya babanın kazandığı ya da kazanacağı yabancı devlet vatandaşlığını kazanamayacağının anlaşılması halinde, bu husus müracaat makamlarınca başvurunun Bakanlığa intikal ettirildiği yazıda mutlaka bildirilir.
• Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden ana veya babaya bağlı olarak işlem gören çocuk için diğer eşin muvafakat (izin) belgesi, muvafakat edilmemesi (izin verilmemesi) halinde ise hâkim kararı istenir.

Türk vatandaşlığından izin almak yoluyla çıkmak için aşağıdaki yol izlenir:

Bakanlıkça inceleme başlatılır. Emniyet Genel Müdürlüğü ve Millî Savunma Bakanlığı’ndan arşiv araştırması istenir. Aranan şartlara göre izin verilir veya reddedilir.

 Türk vatandaşlığından izin alarak çıkmak isteyen kişilere; 

• Yabancı bir devlet vatandaşlığını kazandıysa Türk vatandaşlığından çıkma belgesi verilir.
• Henüz yabancı devlet vatandaşlığını kazanmamış olanlara Bakanlıkça Türk vatandaşlığından çıkma izin belgesi verilir. Yabancı devlet vatandaşlığını kazanınca çıkma belgesi de verilir.
• Her iki belgede karar tarihinden itibaren iki yıl geçerlidir.
• Talepte bulunan kişiye iki yıl içinde teslim edilemeyen belgeler Bakanlığa iade edilir.
• Talepte bulunan kişi kanunda belirtilen şartlardan birini kaybederse; bu belgeler kendisine teslim edilmez. Bakanlığa iade olur.

Türk Vatandaşlığından Çıkma İzninin Sonuçları 

Türk vatandaşlığından çıkmasına izin verilen kişi, çıkma belgesini imza karşılığında teslim aldığı tarihten itibaren Türk vatandaşlığını kaybeder ve yabancı muamelesine tabi tutulur. Kendisi ve birlikte işlem gören çocuğunun aile kütüğündeki kaydı kapatılır.

Türk vatandaşlığını kaybetmenin eş ve çocuklar bakımından sonuçları

1) Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığının kaybedilmesi, eşin vatandaşlığına tesir etmez.

2) Türk vatandaşlığını birlikte kaybeden ana ve babanın çocuğu da Türk vatandaşlığını kaybeder.

3) Ana veya babadan birisinin Türk vatandaşlığını kaybetmesi halinde, Türk vatandaşlığını kaybeden kişinin talepte bulunması ve diğer eşin de muvafakat etmesi (izin vermesi) kaydıyla çocuk ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder. Muvafakat edilmemesi durumunda hâkim kararına göre işlem yapılır.

4) Ana veya babadan birinin ölmüş olması halinde çocuk, Türk vatandaşlığını kaybeden ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder.

5) Ana ya da babadan birinin yabancı olması halinde çocuk, Türk vatandaşlığını kaybeden ana ya da babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder.

6) Türk vatandaşlığını kaybeden ananın evlilik birliği dışında doğan çocuğu anasına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder.

7) Türk vatandaşlığının kaybı, çocuğu vatansız kılacak ise bu madde hükmü uygulanmaz.

Türk vatandaşlığından çıkma izni kararının iptali ve düzeltilmesi

Türk vatandaşlığından çıkma izin belgesi ve çıkma belgesindeki bilgiler ilgili kişinin kimlik bilgileri (medeni hal, evlatlık vs.) ile karşılaştırıldıktan sonra; fark yoksa teslim edilir. Arada fark varsa çıkma izin belgesi veya izin belgesine yazılarak düzeltilmek için Bakanlığa gönderilir. İlgilinin ölümü halinde ise, belgeler iptal edilmek için Bakanlığa gönderilir.

Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere tanınan haklar

Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve kendileri ile birlikte işlem gören çocukları; Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam ederler.

 Ancak bu durumdaki kişilerin; 

• Askerlik hizmetini yapma yükümlülükleri yoktur.
• Seçme ve seçilme hakkı yoktur
• Kamu görevlerine girme hakkı yoktur.
• Muafen (vergisiz) araç veya ev eşyası ithal etme hakları yoktur.
• Sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklıdır. Bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler.
• Bu kişilerin Türkiye’deki ikamet, seyahat, çalışma, yatırım, ticari faaliyet, miras, taşınır ve taşınmaz iktisabı (taşınmaz edinmek – satın almak) ile ferağı (kendi iradesiyle mülkiyetinden vazgeçmek) gibi konulara yönelik işlemler, ilgili kurum ve kuruluşlarca Türk vatandaşlarına uygulanmakta olan mevzuat çerçevesinde yürütülür.

Mavi Kart düzenlenmesi 

• Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere ve kendisi ile birlikte işlem gören çocuğuna, talepleri halinde yukarıda sayılan haklardan faydalanabileceklerini gösteren Mavi Kart düzenlenir.
  • Mavi Kartın olmadığı durumlarda, nüfus kayıt örneği veya Mernis’ten alınan belge aynı faydayı sağlar.
  • Mavi Kart; nüfus cüzdanı, pasaport veya kimlik belgesi olarak kullanılamaz, kurumlardan hizmet alınması sırasında yabancı kimlik belgesi ile birlikte ibraz edilir.
  • Mavi Kartın düzenlenmesinde, Türk vatandaşlığının kaybından sonra kimlik bilgilerinde meydana gelen değişiklikler dikkate alınmaz.
  • Yeniden Türk vatandaşlığı kazanılması durumunda; Mavi Kart nüfus cüzdanını veren kurumca geri alınır ve imha edilir.
  • Kaybedilmesi veya yıpranması durumunda aynı yolla yenilenir veya düzenlemeye yetkili kurumlarca kaydı tutularak imha edilir.

•     Mavi Kart yurt dışında dış temsilcilik, Türkiye’de ise il Müdürlüklerince ve gerekli olursa Genel Müdürlükçe düzenlenebilir.

•     Mavi Kartla ilgili idari ve teknik işlem takibinde Bakanlık yetkilidir.

İstenen Belgeler: 

• Talebi belirten dilekçe
• iki adet standarda uygun fotoğraf
• Yabancı devlet vatandaşı olduğunu gösteren kimlik belgesi veya pasaport

2)Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi

Aşağıdaki eylemlerden en az birini yapanlara;  yapılan inceleme sonucunda  Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile Türk vatandaşlığını kaybettirilebilir.

1) Yabancı bir devletin, Türkiye'nin menfaatlerine uymayan herhangi bir hizmetinde bulunup da bu görevi bırakmaları kendilerine yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise mülki idare amirleri tarafından bildirilmesine rağmen, üç aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içerisinde kendi istekleri ile bu görevi bırakmayanlar.

2) Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin her türlü hizmetinde Bakanlar Kurulunun izni olmaksızın kendi istekleriyle çalışmaya devam edenler.

3) İzin almaksızın yabancı bir devlet hizmetinde gönüllü olarak askerlik yapanlar. 

• Türk vatandaşlığını kaybettirme kararları şahsidir, ilgilinin eş ve çocuklarına tesir etmez.
• Türk vatandaşlığı kaybettirilen kişinin nüfus kaydı açıklama eklenerek kapatılır.
• Yapılan işlem sonucunda alınan karar ilgili kurumlara bildirilir.
• Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi, Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren hüküm ifade eder. 

3)Türk vatandaşlığını kazanma kararının iptali 

Türk vatandaşlığını kazanma kararının, ilgilinin yalan beyanı veya vatandaşlığı kazanmaya esas teşkil eden unsurları gizlemesi sonucunda alındığının sonradan tespiti halinde kararı veren makam tarafından iptal edilir. 

Türk vatandaşlığını kazanma kararının iptalinin geçerliliği ve sonuçları

1) İptal kararı ilgili kişinin Türk vatandaşlığını kazanan eş ve çocuğu hakkında da hüküm ifade eder.

2) İptal kararı, Türk vatandaşlığını kazanan kişinin Türk vatandaşlığını kazandıktan sonra doğan çocuğuna ve evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanan eşine tesir etmez.

3) İptal kararı, karar tarihinden itibaren geçerlidir.

4) Türk vatandaşlığını kazanma tarihi ile kararın iptal edildiği tarih arasında Türk vatandaşı olarak yapılmış olan işlemler hakkında iptal kararı uygulanmaz.

5) Vatandaşlığı iptal edilenlerin malları 1 yıl içinde tasfiye edilir. Aksi halinde Hazinece satılarak elde edilen gelir ilgili kişiye ödenmesi için kamu bankasının emanetine yatırılır. Eğer Türk vatandaşlığı kazanma kararının iptaline karşı dava açılırsa; tasfiye için dava sonucu beklenir.

2)Türk vatandaşlığının seçme hakkı ile kaybı

Türk vatandaşlığının seçme hakkı ile kaybı aşağıdaki şartların gerçekleşmesiyle olur:

1)      Türk vatandaşlığını aşağıda belirtilen nedenlerle biri ile kazanmış olmak

• Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle doğumla Türk vatandaşı olanlardan yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya sonradan kazananlar.
  • Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle Türk vatandaşı olanlardan doğum yeri esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar.
  • Evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığını kazananlar.
  • Doğum yeri esasına göre Türk vatandaşı oldukları halde, sonradan yabancı ana veya babasının vatandaşlığını kazananlar.
  • Sonradan Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazananlar.

2)      Ergin (18 yaşından büyük olmak vs. şartlar) olmak.

3)      Ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde Türk vatandaşlığından ayrılmak istediğini bildirmek.

İstenen Belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• Kişinin kazandığı devlet vatandaşlığını gösteren belge.
• Müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği.

Dikkat Edilecek Hususular: 

• Türk vatandaşlığının kaybı ilgili kişiyi vatansız kılacak ise seçme hakkı kullanılamaz.
• Türk vatandaşlığını kaybeden kişinin aile kütüğündeki kaydı açıklama yapılarak kapatılır.
• Seçme hakkı ile Türk vatandaşlığının kaybı, Bakanlık kararı tarihinden hüküm ifade eder.

Seçme Hakkını kullanarak Türk vatandaşlığını kaybetmenin eş ve çocuklar bakımından sonuçları

1) Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığının kaybedilmesi, eşin vatandaşlığına tesir etmez.

2) Türk vatandaşlığını birlikte kaybeden ana ve babanın çocuğu da Türk vatandaşlığını kaybeder.

3) Ana veya babadan birisinin Türk vatandaşlığını kaybetmesi halinde, Türk vatandaşlığını kaybeden kişinin talepte bulunması ve diğer eşin de muvafakat etmesi (izin vermesi) kaydıyla çocuk ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder. Muvafakat edilmemesi durumunda hâkim kararına göre işlem yapılır.

4) Ana veya babadan birinin ölmüş olması halinde çocuk, Türk vatandaşlığını kaybeden ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder.

5) Ana ya da babadan birinin yabancı olması halinde çocuk, Türk vatandaşlığını kaybeden ana ya da babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder.

6) Türk vatandaşlığını kaybeden ananın evlilik birliği dışında doğan çocuğu anasına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeder.

7) Türk vatandaşlığının kaybı, çocuğu vatansız kılacak ise bu madde hükmü uygulanmaz.

Türk vatandaşlığının ispatı

 Türk vatandaşlığının ispatı herhangi bir şekle tabi değildir.

 Şu resmi kayıt ve belgeler, aksi sabit oluncaya kadar ilgilinin Türk vatandaşı olduğunu ispat eder. 

a) Nüfus kayıtları.

b) Nüfus ve uluslararası aile cüzdanları.

c) Pasaport veya pasaport yerine geçen belgeler.

Vatandaşlık ihtilafları (ihtilaf: farklı yorum,tartışma)  

Bir kişinin Türk vatandaşı olup olmadığı konusunda şüpheye düşüldüğü takdirde; bu husus Bakanlıktan sorulur.  Ana ve babadan dolayı Türk vatandaşı olduğu iddiasında bulunan kişi, tıbbi raporlar dahil her türlü belgeyi Bakanlığa sunabilir. Bakanlık iddiayı kabul ya da reddeder. 

Vatandaşlık işlemlerinde başvuru makamı ve yöntemleri 

Türk vatandaşlığının;

• Kazanılması,
• Kaybı,
• İspatı,
• Çok vatandaşlığa ilişkin başvurular

yurt içinde yerleşim yerinin bulunduğu valiliğe, yurt dışında ise dış temsilciliklere bizzat veya  vekâletname ile yapılır. Posta yoluyla yapılan müracaatlar kabul edilmez.

• Ergin olmayan veya ayırt etme gücünden yoksun bulunan kişilerin başvuruları veli ya da vasileri tarafından yapılır.
• Yurt içinde çok vatandaşlığın tesciline yönelik bildirimler doğrudan yerleşim yerinin bulunduğu nüfus müdürlüğüne de yapılabilir.
• Birden fazla devlet vatandaşlığına sahip olup, Türk vatandaşlığını kazanma müracaatında bulunan kişinin işlemlerinde Bakanlıkça yapılacak araştırma sonucunda daha sıkı ilişki halinde bulunduğu tespit edilen devlet vatandaşlığı esas alınır.
• Vatandaşlığa ilişkin müracaat ve işlemlerde Türk vatandaşı olanlarda Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yabancı olanlarda ise yabancı kimlik numarası esas alınır.
• Vatandaşlık işlemlerinde başvuru tarihi olarak kişinin form dilekçesinin müracaat makamınca evrak kaydına alındığı tarih esas alınır.

 Maddi hataların düzeltilmesi 

• Türk vatandaşlığının kazanılmasına veya kaybına ilişkin düzeltme ya da tamamlama kararı, kararı veren makam tarafından alınır.
• Türk vatandaşlığının kazanılmasına veya kaybına ilişkin olarak dayanağına uygun şekilde tesis edilen nüfus kayıtları üzerinde mahkeme kararı olmadan herhangi bir düzeltme işlemi yapılamaz.

 Vatandaşlık kararının geri alınması 

Türk vatandaşlığının kazanılması veya kaybına ilişkin kararların hukuksuz sebeplerle verilmesi durumunda; kararı veren makam tarafından bu karar geri alınır. Geri alınan karar, ilk karar tarihinden itibaren hükümsüz hale gelir.

 Yabancı makamlarca verilmiş olan resmi belgelerin tasdik işlemleri 

• Yabancı makamlarca verilmiş olan resmi belgelerin tasdik işlemleri Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 167 nci maddesine göre yapılır.
• Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancıların tüm belgelerinin Türkçe tercüme ve noter tasdikli olması yeterlidir.
• Gerekli görülen hallerde ikamet tezkerelerinin aslına uygunluğunun tasdiki il müdürlüklerince de yapılabilir. 

Muvafakat (uygun görmek, kabul etmek) 

• Türk vatandaşlığını kazanma veya kaybetme müracaatında bulunan ana veya babaya bağlı olarak işlem gören çocukla ilgili muvafakat (uygun görmek, kabul etmek)noter huzurunda verilir. Ancak müracaat makamında işlemi yapan memur huzurunda da muvafakat (uygun görmek, kabul etmek) verilebilir.
• Yetkili yabancı makamlar huzurunda düzenlenen muvafakat belgesi (uygun görmek, kabul etmek), Türkçeye tercüme edilmeli 67. maddedeki hükümlere göre işleme alınır. 

Vatandaşlık başvuru inceleme komisyonu 

• Türk vatandaşlığı kazanmak isteyenlerin başvuruları illerde oluşturulan komisyonca incelenir. Komisyon başvurunun gerekli şartları taşıdığı veya taşımadığını kanaat olarak belirtir. 

Komisyon üyeleri:   

il valisi veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında,

il müdürlüğü,

il emniyet müdürlüğü,

il jandarma komutanlığı,

il millî eğitim müdürlüğü,

sosyal hizmetler il müdürlüğü, 

birimlerinden en az şube müdürü düzeyinde görevlendirilen temsilcilerden oluşur. Komisyon başkanı gerekli görürse diğer birim temsilcilerini de komisyona davet edebilir. 

Komisyonun çalışma usul ve esasları 

• Komisyon, başkan olmaksızın toplanamaz.
• Üye tam sayısının en az üçte ikisi ile toplanır.
• Kararlar toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır.
• Oylamada eşitlik olması halinde başkanın taraf olduğu görüş kabul edilir.
• Karara katılmayan temsilci, gerekçesini yazılı olarak belirtir.
• Komisyon, gündem olması halinde en geç on beş gün içinde toplanır.
• Komisyonun toplanacağı tarihler, komisyon başkanınca iş yoğunluğuna göre belirlenir.
• Komisyonun sekretarya hizmetleri il müdürlüğü tarafından yürütülür.

Yabancının ikameti ve ikamet sürelerinin hesaplanması 

• Yabancının Türkiye’deki ikamet süreleri, il emniyet müdürlüğünce verilen ikamet tezkeresi ve Türkiye’ye giriş ve çıkış tarihlerini gösteren belge ile belirlenir.
• Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı, aranan ikamet süresi içinde toplam altı ayı geçmemek üzere Türkiye dışında bulunabilir.
• Yabancının ikamet süresi içinde toplam altı aydan fazlasını Türkiye dışında geçirmesi ya da geçerli ikamet izni olmaksızın veya ikamet izni almadan altı aydan fazla Türkiye’de bulunması ikamet süresini keser ve bu tarihten önceki ikamet süreleri dikkate alınmaz.
• Yasal ikamet izni olmaksızın veya yasal olmakla birlikte Türkiye’de yerleşme niyetini göstermeyen; sığınma veya iltica başvuru sahibi, sığınmacı, öğrenim, turistik, öğrenim gören çocuğuna refakat, tedavi gibi amaçlarla alınan ikamet tezkeresiyle ya da diplomatik veya konsüller ayrıcalıkla bağışıklık sağlayan yabancı misyon personeli kimlik kartıyla Türkiye’de ikamet edilmesi Türk vatandaşlığının kazanılmasında geçerli ikamet olarak kabul edilmez.
• Türk vatandaşlığının kazanılmasında kabul edilmeyen ikamet nedenleri ile Türkiye’de bulunan kişinin sonradan geçerli sayılan bir nedenle ikamete bağlanması halinde önceki ikamet süreleri de hesaba katılır. Bu hüküm, turistik amaçlı ikamet tezkeresi ile Türkiye’de bulunanlar hakkında uygulanmaz. 

Araştırma, soruşturma ve geçerlilik süresi 

Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı hakkında yerleşim yerinin bulunduğu güvenlik birimlerince soruşturma, Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı ile Emniyet Genel Müdürlüğünce de arşiv araştırması yapılır. Komisyon tarafından gerekli görülmesi halinde kamu görevlileri aracılığı ile soruşturma yaptırılabilir. 

Evlilik sebebiyle Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı hakkında, yerleşim yerinin güvenlik birimlerince yapılan inceleme sonucunda olumlu veya olumsuz kanaate varılamıyorsa; T.C vatandaşı olan eşin yakınlarının ifadesine de başvurularak; olumlu veya olumsuz kanaat oluşuncaya kadar düzenli olarak inceleme devam eder. 

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının usulleri ilgili kurumlarla birlikte Bakanlıkça belirlenir. 

Türk vatandaşlığını kazanmak veya kaybetmek isteyen kişi hakkında yapılan araştırma ve soruşturma bir yıl geçerlidir, ancak gerekli görülen hallerde bu süre beklenmeksizin yeniden araştırma ve soruşturma yaptırılabilir. 

Aşağıdaki suçları işleyenler Türk vatandaşlığını kazanamaz.

• Anayasa ile kurulu devlet düzenini yıkma yolunda faaliyette bulunanlar.
• Türkiye Cumhuriyetinin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğüne karşı yurt içinde veya dışında 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlarla ilgili faaliyetlerde bulunanlar.
• Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı isyan edenler.
• Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı casusluk ve vatana ihanet suçlarına katılanlar.
• Silah ve uyuşturucu madde kaçakçılığı yapanlar.
• İnsan kaçakçılığı ve insan ticareti yapanlar veya bunlarla ilişki içerisinde bulunanlar.
• Bu faaliyetlerde bulunanlarla işbirliği yapan veya bunları maddi olarak destekleyenler.
• Taksirli suçlar hariç olmak üzere ertelenmiş, zamanaşımına uğramış, hükmün açıklanması geriye bırakılmış, paraya çevrilmiş veya affa uğramış olsa dahi, altı aydan fazla hapis cezası alanlar.  

Vatandaşlık dosyasının düzenlenmesinde müracaat makamlarınca uyulacak esaslar 

• Başvuruda bulunan kişi adına istenen belgelerden birer adedi asıl, birer adedi fotokopi olmak üzere iki dosya düzenlenir. Dosyanın aslı, içerisindeki belgeleri gösteren dizi pusulasına bağlanarak Bakanlığa gönderilir, ikinci örneği ise başvuru makamında muhafaza edilir.
• Başvuruda bulunan kişi hakkında Bakanlıkça verilen kararın ilgilisine tebliğinden (bildirmek) sonra başvuru makamınca muhafaza edilen dosya ilgili kanuna göre imha edilir.
• Başvuruda bulunan kişinin talebinin reddi halinde Bakanlıkta tutulan dosyası işlemden kaldırılarak ilgili kanuna göre işlem yapılır. Aynı kişinin yeniden müracaatta bulunması halinde usulüne uygun şekilde başvuru makamlarınca yeni bir başvuru dosyası düzenlenir. 

Ad ve soyadın tescili 

• Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunan yabancılar Türkçe ad ve soyadı alabilir. Ancak kendi ad ve soyadlarını muhafaza etmek istedikleri takdirde kişinin ad ve soyadı 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun gereğince Türk harfleri ile yazılır ve aile kütüğüne tescil edilir. Konulan ön adlar iki adı geçmemek üzere ve kısaltma yapılmadan yazılır.
• Soyadı alınmasında Soyadı Nizamnamesinde belirtilen esaslar dikkate alınır. Soyadı tek kelime halinde yazılır. Ad ve soyadında çizgi, tire, nokta gibi işaretler kullanılmaz. 

Denklik belgesi 

• Türk vatandaşlığını sonradan kazanmış kişilerin Türkçe ad ve soyadı seçmeleri halinde önceki ad ve soyadları nüfus kayıtlarına işlenir.
• Türk vatandaşlığını sonradan kazanan kişilere talepleri halinde; nüfus kayıtlarına dayanılarak önceki ad ve soyadlarını gösteren denklik belgesi Genel Müdürlükçe veya nüfus müdürlüklerince düzenlenir.
• Türk vatandaşlığını kazananların önceki ad ve soyadlarının nüfus kayıtlarında bulunmaması halinde; varsa kişinin Genel Müdürlükte bulunan dosyasındaki belgeler esas alınarak Türk vatandaşlığını kazanmadan önceki ad ve soyadının nüfus kaydına işlenmesi sağlanır ve buna dayanılarak denklik belgesi Genel Müdürlükçe veya nüfus müdürlüklerince düzenlenir.
• İlgili şahsın adının tam olarak ne olduğu dosyasından anlaşılamıyorsa;  T.C. vatandaşlığı kazanmadan önceki pasaport, doğum belgesi benzeri resmi belgeleri karşılaştırılarak isim denklik belgesi düzenlenir ve il Müdürlüklerince dosyasına da işlenir.
• Denklik belgesi için başvuran kişinin Genel Müdürlükteki dosyasına ulaşılamaması ya da kişinin ibraz ettiği belgelerle dosyasındaki bilgilerin karşılaştırılması sonucu aynı kişi olduğuna kanaat getirilememesi halinde talep reddedilir. 

Formlar 

Vatandaşlık işlemlerinde kullanılan formlarla ilgili her türlü yetki Genel Müdürlüğe aittir. 

Çeşitli Hükümler 

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlarının Türk vatandaşlığını kazanma başvuruları 

• Doğumla KKTC vatandaşlığı kazananlar ve birlikte işlem görecek çocukları, istemeleri halinde Türk vatandaşlığını kazanabilirler. Ayrıca bir şart aranmaz.
• Fakat, KKTC vatandaşlığını sonradan kazananlar en az 5 yıl beklemek kaydı ile Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması hükümlerine göre değerlendirilirler. Birlikte işlem görecek çocukları ise ‘’Türk vatandaşlığını sonradan kazananların eş ve çocukları’’ ile ilgili hükümlere göre işlem görür.Bağlantı ver
• KKTC vatandaşlarının, Türk vatandaşlığına geçişleri Bakanlık kararı tarihinden itibaren hüküm yaratır. 

İstenen Belgeler: 

• İsteği belirten form dilekçe.
• KKTC vatandaşlığını doğumla kazandığını gösteren yetkili makamlarca verilmiş belge.
• Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanma belgesi, dul ise eşine ait ölüm belgesi.
• Evli ise eşinin, varsa ergin olmayan çocuklarının kimliklerini ve aile bağlarını kanıtlayan belge.
• Varsa Türk vatandaşı birinci veya ikinci derece yakınlarına ait müracaat makamlarınca sistemden alınan nüfus kayıt örneği. 

Çok vatandaşlık 

• Herhangi bir nedenle çok vatandaşlık kazanan şahıs, bu durumunu yazılı bildirmesi halinde; T.C kimlik kayıtlarıyla, yabancı devlet kayıtları karşılaştırılır ve bilgilerin doğruluğunun tespiti; şahsın çok vatandaşlığının nüfus kayıtlarına işlenmesini sağlar.
• Bu yazılı bildirim nüfus müdürlüğüne ya da konsolosluklara yapılır. Konsolosluk başvuruyu şahsın kayıtlı olduğu nüfus müdürlüğüne gönderir.
• Şahıs yabancı vatandaşlıkla birlikte yabancı ad ve soyad da almış ise bu kayıt da nüfus kayıtlarına işlenir.
• Çok vatandaşlığını ilgili kurumlara bildirmeyen şahsın çok vatandaşlık bilgileri nüfus kütüğüne yazılmaz.
• Çok vatandaşlığını kaybeden kişinin kendisi bu durumu nüfus müdürlüğüne bildirir.
• Kişi kaybettiği vatandaşlığın ilgili yazısı ile birlikte T.C kimlik belgesini nüfus müdürlüğüne beyan ederse, kaybedilen vatandaşlık kaydı nüfus kayıtlarından silinir.
• Beyan edilen bilgilerin birbirini tutmaması durumunda başvuru reddedilir. Verilmiş bir mahkeme kararı varsa tekrardan değerlendirilir. 

Tebligat 

• Türk vatandaşlığı ile ilgili her türlü kazanım ya da kayıp kişinin kendisine yazılı olarak bildirilir.
• Kaybettirme kararları Resmi Gazetede yayımlanır ve yayımlandığı tarihte ilgilisine tebliğ edilmiş sayılır. 

Yürürlükten kaldırılan mevzuat 

4/5/2004 tarihli ve 2004/7275 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Türk Vatandaşı ile Evlenme Nedeniyle Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşlarının Türk Vatandaşlığını Kazanmalarına İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. 

Atıflar (hakkında bahsedilenler) 

Diğer mevzuatta 1/7/1964 tarihli ve 11742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan mülga 11.2.1964 Tarihli ve 403 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğe ve mülga Türk Vatandaşı ile Evlenme Nedeniyle Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşlarının Türk Vatandaşlığını Kazanmalarına İlişkin Yönetmeliğe yapılmış olan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır. 

Yürürlük

Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. 

Yürütme 

Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

…Bitti…